موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
21
2
2018
08
23
بررسی اثرگذاری میزان مشارکت روستاییان بر موفقیت در اجرای طرح هادی روستایی: مطالعه موردی شهرستان دشتستان
1
28
FA
علی اکبر
عنابستانی
استاد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد
anabestani@um.ac.ir
مهدی
جوانشیری
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد
me.javan65@gmail.com
سیده مهدیه
موسوی
دانشآموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد
dr.anabestani@yahoo.com
10.30490/rvt.2018.77108
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مشارکت روستاییان در فرایند تهیه طرحهای هادی و موفقیت در اجرای این طرحها در نقاط روستایی شهرستان دشتستان انجام شد و از حیث هدف «کاربردی» و به لحاظ روش و ماهیت «توصیفی- تحلیلی» است. برای جمعآوری اطلاعات، از روشهای اسنادی و میدانی استفاده شد. بر اساس مطالعات اکتشافی از کارشناسان بنیاد مسکن شهرستان دشتستان، دوازده سکونتگاه روستایی با 5582 خانوار که مشارکت بیشتری در اجرای طرح هادی روستا داشتند، بهعنوان نمونه انتخاب شدند و از آن میان، به روش نمونهگیری تصادفی با توجه به رابطه کوکران، 257 خانوار بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. همچنین، 28 نفر از مسئولان روستایی (دهیار و اعضای شورای اسلامی) نیز مورد پرسش قرار گرفتند تا نتایج قابل مقایسه باشد. یافتههای پژوهش نشان داد که بر اساس آزمون t تکنمونهای، میزان مشارکت روستاییان در تهیه و تصویب و اجرای طرح در حد متوسط است. همچنین، متغیر میزان موفقیت در روند اجرای طرح در چند بعد بررسی شد، که میزان موفقیت در بعد مسکن با میانگین 33/3 بیش از سایر ابعاد بود و بهطورکلی، در بین روستاهای مورد مطالعه، روستاهای چهار برج و طلحه، بهترتیب، بیشترین و کمترین میانگین را در این زمینه داشتند. همچنین، با توجه به نتایج آزمونهای همبستگی و رگرسیون گامبهگام، تأثیر میزان مشارکت روستاییان بر میزان موفقیت در روند اجرای طرح هادی پذیرفتهشده است.
میزان موفقیت طرح هادی,بعد مسکن,بعد زیستمحیطی,شبکه معابر,کاربری اراضی,دشتستان (شهرستان)
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77108.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77108_5bdff7afe0452a6cbd0bb55ac9859f91.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
21
2
2018
08
23
بررسی تطبیقی کاربرد شیوه های تصمیمگیری چندشاخصه در سنجش سطح توسعه یافتگی مناطق روستایی استان همدان
29
53
FA
شاپور
ظریفیان
دانشیار گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه تبریز
shapourzarifiyan@yahoo.com
سمیه
لطیفی
دانشآموخته دکتری توسعه کشاورزی، دانشگاه تبریز
s.latifi@tabrizu.ac.ir
10.30490/rvt.2018.77118
پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی کاربرد شیوههای تصمیمگیری چندشاخصه TOPSIS، SAW و تاکسونومی در سنجش سطح توسعهیافتگی دهستانهای استان همدان انجام شد. بدین منظور، 53 متغیر در قالب هشت شاخص جمعیتی، زیربنایی، آموزشی، بهداشتی- درمانی، ارتباطی، خدماتی، اداری – سیاسی، و اقتصادی- تولیدی تعریف و وزن آنها با بهرهگیری از روشهای آنتروپی و AHP تعیین شد. برای مقایسه نتایج، از ضریب پراکندگی، میانگین درصد تغییرات و مجموع شدت تغییرات استفاده شد. بر اساس نتایج ضریب پراکندگی، شیوه تاکسونومی روش بهینه برای رتبهبندی است. مقایسه میانگین درصد تغییرات شیوهها نشان داد که شیوههای SAW و تاکسونومی درصد تغییرات کمتری نسبت به شیوه TOPSIS دارند و روش مجموع شدت تغییرات نیز نشان داد که شیوه SAW در مقایسه با دو روش دیگر دارای کمترین شدت تغییرات است. در مجموع، سنجش سطح توسعه با استفاده از شیوههای SAW و تاکسونومی منطقیتر و به واقعیت نزدیکتر است.
تاپسیس (TOPSIS),SAW,تاکسونومی,توسعه روستایی,سطح توسعه,همدان (شهرستان)
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77118.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77118_8afbfa9ed97e06568c43364834c57ee9.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
21
2
2018
08
23
بررسی عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به مهاجرت شهری: مطالعه موردی بخش روستایی گاریزات استان یزد
55
74
FA
علی
شریفی
کارشناس ارشد جمعیتشناسی دانشگاه یزد
sharifiali462@yahoo.com
اکبر
زارع شاهآبادی
دانشیار جامعهشناسی دانشگاه یزد
a_zare@yazd.ac.ir
10.30490/rvt.2018.77119
تمرکز بر نواحی روستایی به عنوان بخش بزرگی از نظام اجتماعی و جمعیتی که در خود ذخایر ارزشمندی از جمله آداب و رسوم اجتماعی و منابع طبیعی را نهفته دارد، به عنوان زیربنای توسعه کشور ضروری است. مطالعة حاضر به سنجش میزان گرایش ساکنان بخش روستایی گاریزات استان یزد به مهاجرت به شهر و بررسی عوامل مؤثر بر آن میپردازد. روش تحقیق پیمایش بوده و نمونه آماری متشکل از 343 نفر از ساکنان 55-15 ساله این بخش روستایی است که به روش نمونهگیری چندمرحلهای انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد. همچنین، عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به مهاجرت شهری در چهار عامل جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و دافعه روستا دستهبندی شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای ناامیدی از روستا، دافعه اقتصادی روستا، چشم و همچشمی، سن، و تحصیلات مادر بهترتیب بیشترین اثرگذاری را بر گرایش به مهاجرت شهری دارند؛ همچنین، عوامل اجتماعی و روانی نسبت به عوامل اقتصادی در گرایش به اتخاذ تصمیم مهاجرت نقشی تعیینکنندهتر دارند.
روستا,گرایش به مهاجرت,دافعه روستا,گاریزات (بخش),یزد (استان)
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77119.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77119_84d9083b9767c4f08ff7170555c38f23.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
21
2
2018
08
23
شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر قابلیت کارآفرینی زنان روستایی: مطالعه موردی زنان کارآفرین روستاهای شهرستان بهشهر
75
96
FA
محمد مهدی
مردانشاهی
دکتری کارآفرینی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
mehdy1352@yahoo.com
سیداسماعیل
نظامزاده
دانشجوی دکتری گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، ایران
10.30490/rvt.2018.77120
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر قابلیت کارآفرینی زنان روستایی شکل گرفت. جامعه آماری تحقیق را 56 نفر از زنان کارآفرین روستاهای شهرستان بهشهر تشکیل دادند که به روش سرشماری بررسی شدند. ابزار تحقیق پرسشنامهای بود که روایی آن با کسب نظر استادان دانشگاه و کارشناسان مربوط و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (892/0) تأیید شد. برای تحلیل دادهها از نرمافزار آماری SPSS20 استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطهای معنیدار بین عوامل سیاستگذاری، اجتماعی- فرهنگی، فنی و اقتصادی با قابلیت کارآفرینی وجود دارد؛ و قابلیت کارآفرینی 93/33 درصد زنان مورد مطالعه در سطح خوب و 07/16 درصد آنها در حد ضعیف است. نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای عوامل سیاستگذاری و اجتماعی- فرهنگی 7/22 درصد از تغییرات قابلیت کارآفرینی زنان روستایی را تبیین میکنند.
قابلیت کارآفرینی,زنان کارآفرین,زنان روستایی,کارآفرینی روستایی,بهشهر (شهرستان)
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77120.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77120_4b388947dca27a28d38bbdba16d88179.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
21
2
2018
08
23
طراحی الگویی از چالشهای سیاستگذاری و برنامهریزی توسعه روستایی در ایران: یک نظریه دادهبنیان
97
123
FA
حجت
ورمزیاری
استادیار دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران
خلیل
کلانتری
استاد دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران
khkalan@ut.ac.ir
رسول
لوایی آدریانی
دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران
rlavaei@yahoo.com
محسن
صمدی
استادیار مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، وزارت جهاد کشاورزی
samad531@gmail.com
10.30490/rvt.2018.77121
در تحقیق حاضر، با استفاده از رهیافت نظریه دادهبنیان، چالشهای سیاستگذاری و برنامهریزی توسعه روستایی در ایران در قالب رویکردی استقرایی شناسایی و تحلیل شد؛ و مشارکتکنندگان در تحقیق متشکل از خبرگان در حوزه برنامهریزی و توسعه روستایی بودند که از آن میان، 28 نفر بر اساس معیار اشباع نظری و با استفاده از رویکرد نمونهگیری هدفمند و روش نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد که فقدان پارادایم و نظریه توسعه روستایی به عدم یکپارچگی نظام سیاستگذاری و برنامهریزی روستایی انجامیده، که خود بر تقویت نگرشها و باورهای تکبعدی و ناسازگار با نواحی روستایی و رویکردهای غیرمشارکتی تأثیر داشته است.
سیاستگذاری,برنامهریزی,توسعه روستایی,نظریه دادهبنیان
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77121.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77121_14c88e3e07b62e989c7d8c1e3e8967f2.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
21
2
2018
08
23
اثرات اقتصادی و اجتماعی طرح هدفمندسازی یارانهها از دیدگاه روستاییان شهرستان زنجان
125
148
FA
رویا
کرمی
استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور
rokarami@yahoo.com
10.30490/rvt.2018.77122
مطالعه حاضر با هدف بررسی آثار اقتصادی و اجتماعی یارانه مصرفی با بهرهگیری از رهیافت کمی در جامعه خانوادههای روستایی شهرستان زنجان انجام شد. نمونهگیری به روش خوشهای صورت گرفت و حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران معادل 270 نفر برآورد شد. ابزار تحقیق پرسشنامه بود، که روایی آن توسط پنل متخصصان و پایایی آن در یک مطالعه پایلوت بررسی شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که ابعاد تبیینکننده و معنیدار اثرات اقتصادی یارانه، بهترتیب اهمیت، عبارتاند از بهبود درآمد و قدرت خرید، توسعه فعالیتهای کشاورزی، و افزایش هزینهها. نتایج در خصوص اثرات اجتماعی یارانهها نشان داد که پنج بعد با اولویت احساس امنیت روانی و اجتماعی دارای سهم سازنده و معنیدار هستند. بر اساس نتایج، پیشنهادهایی ارائه شد مبنی بر آنکه پرداخت یارانه مصرفی به صورت هدفمند به خانوارهای آسیبپذیر انجام شود و همچنین، به منظور هدایت مصرف و فرهنگسازی، برگزاری دورههای آموزشی حضوری و رسانهای در دستور کار قرار گیرد.
یارانه,قدرت خرید,آثار اجتماعی,آثار اقتصادی,سرمایه اجتماعی,هدفمندسازی,زنجان (شهرستان)
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77122.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77122_4d69ebaa70a27c0fb4476db6b8b94359.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
21
2
2018
08
23
الگوی ساماندهی فضایی سکونتگاههای روستایی بر مبنای نظام جمعیتی و توزیع خدماتی: مطالعه موردی شهرستان اسفراین
149
171
FA
یعقوب
زارعی
0000-0003-3555-1948
دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
yaghoub.zarei@yahoo.com
10.30490/rvt.2018.77124
پژوهش کاربردی حاضر با هدف ساماندهی فضایی سکونتگاههای روستایی شهرستان اسفراین و با بهرهگیری از فنون سطحبندی جمعیتی، سطحبندی خدماتی، اسکالوگرام و تحلیل سلسلهمراتبی به انجام رسید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانهای و ابزار جمعآوری اطلاعات مبتنی بر دادههای ثانویه (آمارنامه سال 1390) استان خراسان شمالی بود که طی آن، چهل مؤلفه در ابعاد مختلف استخراج و بررسی شدند. تحلیل یافتهها نشان داد که از میان این مؤلفهها در 157 روستای دارای سکنه شهرستان اسفراین، تنها دسترسی به مؤلفههای دبستان، مسجد، شورای اسلامی، دهیار، خانه بهداشت و دفتر مخابرات قابل قبول بوده و در دسترسی به سایر خدمات، محرومیت شدید حاکم است. در نهایت، برای برقراری تعادل فضایی و خدماترسانی مطلوب در شهرستان اسفراین (متناسب با نظام جمعیتی، نقش و جایگاه هر روستا)، ضمن پیشنهاد یک نظام سلسلهمراتبی، این شهرستان به سه منظومه روستایی، هفت مجموعه و سی حوزه روستایی تقسیم شد.
ساماندهی فضایی,سکونتگاههای روستایی,جمعیت,خدمات,اسفراین (شهرستان)
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77124.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_77124_cfc45215c6446bfac46d7b813b448a22.pdf