موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
چشمانداز آینده جمعیت روستایی و چالشهای مدیریت توسعه پایدار روستایی در ایران
1
23
FA
خلیل
کلانتری
khkalan@ut.ac.ir
حجت
ورمزیاری
عباس
عسکری ندوشن
10.30490/rvt.2018.59280
پیشبینی پویاییها و تغییرات آتی جمعیت روستایی از مهمترین موضوعاتی است که در فرایند توسعه پایدار روستایی بدان توجه میشود. مطالعه حاضر، با پیشبینی تغییرات جمعیت روستایی در دوره زمانی 1410-1385، به بحث و بررسی پیرامون پیامدهای ناشی از آن میپردازد. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که نسبت روستانشینی از 4/31 درصد در 1385 به 5/22 درصد در 1410 خواهد رسید؛ همچنین، نتایج پیشبینی نشاندهنده چندین ویژگی عمده جمعیت روستایی ایران در افق 1410 است، که عبارتاند از: کاهش باروری، افزایش امید به زندگی، کاهش مطلق و نسبی، افزایش عرضه نیروی کار و سرانجام، سالخوردگی ساختار سنی. در مطالعه حاضر، بهبود بهرهوری نیروی کار و سطح درآمد خانوارهای روستایی و همزمان با آن، ایجاد فرصتهای شغلی جدید لازمه مواجهه مناسب با افزایش عرضه نیروی کار روستایی و سالخوردگی جمعیت روستایی در افق 1410 قلمداد میشود.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59280.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59280_dfb794b81682464656bc7695570f8a3f.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
کاربرد شاخص تنوع غذایی در بررسی وضعیت امنیت غذایی مناطق روستایی ایران
25
43
FA
فرهاد
شیرانی بیدآبادی
farhadeconomics@gmail.com
سینا
احمدی کلیجی
10.30490/rvt.2018.59281
بررسی عملکرد تغذیهای خانوارها ابزاری مناسب برای تشخیص میزان دسترسی آنها به مواد غذایی است. از اینرو، برای بررسی وضعیت امنیت غذایی مناطق روستایی کشور، از سه شاخص «میانگین نسبت کفایت غذایی»، «بری» و «آنتروپی» در قالب شاخصهای تنوع غذایی استفاده میشود. نتایج نشان میدهد که دهکهای پایین درآمدی از تغذیهای قابل قبول برخوردار نیستند و مواد مغذی به اندازه کافی به آنها نمیرسد؛ همچنین، گروههای کمدرآمد نسبت به گروههای پردرآمد از تنوع کمتری در مصرف اقلام خوراکی برخوردارند، که میتوان آن را ناشی از درآمد اندک خانوارهای دهکهای اولیه دانست. از اینرو، توصیه میشود که دولت به شناسایی خانوارهایی بپردازد که با توجه به نقشه امنیت غذایی در کشور، نیاز به حمایت دارند و همچنین، هدفمندی نظام پرداخت یارانه را بر اساس کالاهایی که نقش اساسی در تأمین انرژی هر فرد دارند، در دستور کار خود قرار دهد.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59281.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59281_907f4999b15808eead54bc6151ae20cc.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
شناسایی ابعاد راهبردی توسعه روستایی در ایران:دیدگاه صاحبنظران دانشگاههای تربیت مدرس و تهران
45
63
FA
امیر
نعیمی
حسن
صدیقی
0000-0003-1563-0438
sadigh_h@modares.ac.ir
10.30490/rvt.2018.59282
هدف کلی پژوهش حاضر شناسایی ابعاد راهبردی توسعه روستایی است. ارائه طرح تحقیق با استفاده از شیوه دلفی برای دستیابی به اجماع گروهی در بازه زمانی سالهای 91-1390 صورت میگیرد. یکی از اهداف استفاده از این شیوه در تحقیق حاضر جمعآوری اطلاعات برای کمک به بهبود برنامههای توسعه روستایی است. پانل متخصصان مطالعه را 42 نفر از اعضای هیئت علمی و دانشجویان مقطع دکتری رشتههای ترویج و آموزش کشاورزی، توسعه کشاورزی و برنامهریزی روستایی در دانشگاههای تربیت مدرس و تهران که برای پاسخگویی به پرسشهای تحقیق اعلام آمادگی کردند، تشکیل میدهند. اعضای پانل، نخست، 35 محور راهبردی در زمینه توسعه روستایی را شناسایی میکنند؛ و در نهایت، این محورها در قالب شش دسته (نهادی ـ قانونی، آموزشی، زیرساختی، بهداشت و امنیت اجتماعی، توسعه منابع انسانی، و اقتصاد توسعه کشاورزی) طبقهبندی میشوند.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59282.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59282_80581bdafe4dd6c8972c6cc9b5712c05.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
پایداری سکونتگاههای روستایی شهرستان تکاب
63
83
FA
جعفر
توکلی
بهزاد
رستمی
10.30490/rvt.2018.59283
تحقیق حاضر، با هدف تمهید زمینه برنامهریزی توسعه پایدار روستایی، به شناسایی سطح پایداری روستاهای شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی میپردازد. در این راستا، از 44 شاخص محیطی، اجتماعی و اقتصادی استفاده میشود. حجم نمونه 69 روستاست که در طبقات طبیعی- جمعیتی توزیع میشوند. گردآوری دادهها از طریق مراجعه به 629 مطلع محلی صورت میگیرد. با روش تحلیل عاملی و تقلیل شاخصها به هجده مؤلفه، نمرات عاملیبهدست آمده بهجای شاخصهای اولیه وارد مدل موریس میشود و بدین ترتیب، سطح پایداری روستاها بهدست میآید. نتایج پژوهش نشاندهنده ناپایداری حدود 5/88 درصد روستاهای مورد بررسی است. از نظر پایداری، بین روستاهای کوهستانی و سایر روستاها تفاوت معنیدار دیده میشود؛ و همچنین، پایداری روستاها با میزان جمعیت و فاصله آنها از مرکز شهرستان رابطه معنیدار دارد. از اینرو، پیشنهادهای پژوهش مواردی چون بهرهبرداری پایدار منابع، توانمندسازی مردم و ایجاد تشکلهای محلی، تنوعبخشی به معیشت، اولویتدهی به روستاهای کوهستانی، و بازنگری در سیاستهای جمعیتی و خدماترسانی را دربرمیگیرد.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59283.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59283_e2e210df305db2ca91952a606717727e.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
اولویت بندی راهبردهای توسعه معیشت پایدار روستایی با مدل ترکیبی سوات ـ تاپسیس ـ فازی: مطالعه موردی شهرستان خدابنده
85
110
FA
حمداله
سجاسی قیداری
ssojasi@yahoo.com
طاهره
صادقلو
مجتبی
پالوج
10.30490/rvt.2018.59284
از آنجا که فقیرترین مردم جهان در مناطق روستایی بهسر میبرند، توجه به توسعه معیشت پایدار روستایی در قالب راهکاری مناسب برای ارتقای بهرهبرداری از منابع منطقه و افزایش تولید، کاهش مهاجرت بیرویه روستاییان به شهرها، جذب سرمایه و افزایش فرصتهای شغلی ضروری مینماید. اما برای دستیابی به معیشت پایدار روستایی که مسئله اساسی تحقیق حاضر بهشمار میرود، باید از روششناسی جدید با رویکردی آیندهنگر بهره گرفت تا بتوان علاوه بر شناسایی آسیبها، راهکارهای لازم را نیز در اختیار نهادهای متولی توسعه روستایی قرار داد. از اینرو، روش شناسی مطالعه حاضر توصیفی ـ تحلیلی و پیمایشی بوده، تعداد 364 نفر از روستاییان و 27 نفر از کارشناسان بهعنوان نمونه در روستاهای شهرستان خدابنده انتخاب میشوند و عوامل راهبردی از طریق پرسشنامه در اختیار نمونهها قرار میگیرد. دادههای جمعآوریشده در چارچوب مدل راهبردی سوات تنظیم شده، مراحل محاسباتی آن با شیوه تصمیمگیری تاپسیس ـ فازی انجام میپذیرد. تحلیل یافتهها نشان میدهد که با توجه به تمرکز راهبردهای اول، دوم و سوم حاصل از تلفیق نظرات هر دو گروه نمونههای مطالعاتی، راهبرد کانونی برای اقدام، راهبرد تهاجمی است.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59284.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59284_2fb125b54a83ee9e46dba2827eec857f.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
ارزیابی آثار اقتصادی- اجتماعی طرح طوبی در استان لرستان
111
132
FA
حمیدرضا
کرمی
hamidkarami75@yahoo.com
محمد
عفتی
10.30490/rvt.2018.59285
«طرح طوبی» طرحی است که در آن، مناطقی مستعد از اراضی ملی بهویژه حوزه زاگرس برای توسعه جنگل و باغ اختصاص مییابد و از آن میان، استان لرستان از مستعدترین این مناطق بهشمار میرود. مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی آثار اقتصادی ـ اجتماعی طرح طوبی در استان لرستان در 1385 بهروش پیمایشی میپردازد؛ و نتایج پژوهش نیز نشاندهنده تحقق نسبی اهداف طرحهای طوبی در این استان تا 1385 است، بهگونهای که میانگین درآمد، اشتغال و فرسایشخاک، در مقاطع زمانی قبل و بعد از اجرای طرحهای طوبی، با یکدیگر دارای تفاوت معنیدار در سطح 99 درصد است. همچنین نتایج بررسی، یعنی تغییر اولویت درختکاری به عنوان منبع درآمد خانوار از مرتبه 4 به مراتب 3 و 2، ارزیابی مثبت 73 درصد اهالی روستا از فایده طرح، و تمایل 75 درصد مجریان طرحها به تداوم طرح های طوبی، همگی بیانگر اقبال مردم به اجرای اینگونه طرح ها و نیز تثبیت و ارتقای جایگاه باغداری و درختکاری در میان فعالیت های سنتی روستانشینان است.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59285.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59285_a52ce92b5b1aa7e63902dec06242fd4c.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
کاربست مکتب آنال در مطالعات روستایی ایران
133
153
FA
محمدباقر
خرمشاد
روح الله
جعفری
ru.jafari@gmail.com
10.30490/rvt.2018.59286
پژوهش حاضر مدعی است که مطالعات روستایی در ایران با چالشها و تنگناهای پژوهشی فراوان مواجه است، که از آن جملهاند:حاشیهای بودن سنت تاریخنگاری روستایی، غیبت برخی رویکردهای پژوهشی، تخصصگرایی، و عدم تعامل بین رشتههای حاضر در پژوهشهای روستایی. در این میان، مکتب آنال بهمثابه رهیافت پژوهشی جامع و کلنگر ـ که تغییرات ساختاری وسیع جامعه در بلندمدت را در کانون توجه قرار میدهد ـ نهتنها قابلیت تحلیل مسائل پیچیده روستایی را دارد، بلکه میتواند با احیای سنت تاریخنگاری و ارائه رویکرد پژوهشی میانرشتهای، زمینه انجام مطالعات تاریخی پردامنه پیرامون روستاهای کشور را فراهم کند.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59286.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59286_652a65448217d17158821580cdc8a096.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
نقش برخورداری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در گسترش روشهای کشاورزی پایدار: مطالعه موردی شالیکاران شهرستان رشت
155
178
FA
حسن
افراخته
afrakhtehh@yahoo.com
سودابه
سرایی
10.30490/rvt.2018.59287
هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی میزان برخورداری شالیکاران از «فناوری اطلاعات و ارتباطات» و اثر آن در استفاده از روشهای کشاورزی پایدار در کشت برنج است. بدین منظور، ابتدا میزان برخورداری کشاورزان از این فناوری بررسی شده، آنگاه میزان استفاده از روشهای کشاورزی پایدار و رابطه آن با فناوری اطلاعات و ارتباطات ارزیابی میشود. گردآوری اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامهای با روایی و پایایی قابل قبول صورت میگیرد. جامعه آماری شامل شالیکاران برخوردار از فناوری اطلاعات و ارتباطات در شهرستان رشت بوده، جامعه نمونه نیز شامل 24 روستا و 210 خانوار است که از طریق روش کوکران و بهصورت تصادفی انتخاب میشوند. برای سنجش پایداری کشاورزی (متغیر وابسته) از هجده متغیر کشاورزی پایدار استفاده میشود. میزان دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات در سه سطح کم (3/4 درصد)، متوسط (3/33 درصد) و زیاد (6/57 درصد) برآورد شده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس نیز حاکی از آن است که بین میزان عمل به کشاورزی پایدار از سوی شالیکاران و میزان برخورداری آنها از فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معنیدار وجود دارد.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59287.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59287_e992a5a49d2991b5d91e3d9b0eca2b58.pdf
موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
روستا و توسعه
1563-3322
2645-6486
16
2
2018
03
14
بررسی کتاب
179
185
FA
مهدی
ابراهیمی
mehdi16359@gmail.com
10.30490/rvt.2018.59288
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59288.html
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59288_e1bcc27ad31231c6e95d75c4d2f0f94e.pdf