ORIGINAL_ARTICLE
بررسی وضعیت مشارکت روستاییان در مدیریت منابع طبیعی جنگلی در بخش بندپی شرقی شهرستان بابل
برنامهریزی «بالا به پایین»، بخشینگری و کمتوجهی به توسعه جامع و یکپارچه روستایی از موانع اصلی توسعه پایدار روستایی بهشمار میرود، که از ویژگیهای بارز آن کم توجهی به مردم و مشارکت روستاییان در کارهای مربوط به خود آنهاست. تحقیق حاضر با هدف تبیین عوامل مؤثر بر میزان مشارکت روستاییان منطقه بندپی شرقی در مدیریت منابع طبیعی جنگلی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل سرپرستان خانوارهای روستایی بخش جنگلنشین منطقه بود که از آن میان، بر اساس رابطه کوکران، 328 سرپرست خانوار بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. گردآوری دادهها از طریق پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه با روستاییان و تحلیل دادهها با بهرهگیری از آزمونهای آماری توصیفی (فراوانی، میانگین، و درصد فراوانی) و استنباطی (همبستگی) صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مشارکت روستاییان در فعالیتهای حفاظتی، احیایی و اجرایی کنونی پایین است، در حالی که ساکنان روستاهای مناطق جنگلی تمایل بسیار بالایی برای مشارکت دارند. همچنین، بررسی همبستگی بین متغیرها نشان داد که رابطه میزان مشارکت روستاییان در فعالیتهای منابع طبیعی در وضعیت موجود با عوامل اجتماعی، اقتصادی و نهادی- ساختاری معنیدار است.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59451_8607435d57381de1eeb5433902b60782.pdf
2016-05-21
1
26
10.30490/rvt.2016.59451
مشارکت
مدیریت
جنگل
توسعه پایدار
بندپی شرقی (بخش)
بابل (شهرستان)
ناصر
علیقلی زاده فیروزجایی
1
AUTHOR
مرتضی
مهرعلی تبار فیروزجایی
mortezamehralitabar@gmail.com
2
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نمایه سیزده ساله (1381-1393) ضمیمه شماره بهار 1395
نمایه و نمایه سازی یکی از ابزارهای اطلاع رسانی بهشمار می رود که بهگونهای کم هزینه و آسان بازیابی اطلاعات را میسر میسازد. در واقع، نمایه سازی فرایند تعیین اطلاعات در یک پیشینه دانش ( متن یا غیرمتن) و سازماندهی و ایجاد نقاط دسترسی بدان اطلاعات در داخل یک فایل قابل جستوجوست. از زاویه ای دیگر، می توان گفت نمایه سازی بهنوعی یک هنر است، هنری که نیازمند روش های نظام مند و دقیق است. بر همین اساس، نتیجه فرایند نمایه سازی ایجاد نمایهای است که محل موضوع ها را مشخص می کند و امکان استفاده از اسناد و مدارک را با ایجاد نقاط دسترسی بهوجود می آورد. در تعریفی کارکردی و تخصصی تر، نمایه فهرستی از موضوع ها، واژه ها، اسامی و دیگر مطالب یک یا چند کتاب یا مقاله و ارجاع آن به صفحاتی است که این مطالب در آن درج شده است. در کل، وجود نمایه در متون علمی از الزامات یک اثر است و از شاخص های علمی این گونه آثار محسوب می شود، تا جایی که می توان گفت نبود آن از اعتبار نوشته های علمی مانند کتاب، مقاله و رساله می کاهد. با توجه به اهمیت نمایه و نمایه سازی در طبقه بندی اطلاعات و انجام یکی از مهم ترین خدمات اطلاع رسانی در بخش کشاورزی و بهویژه حوزه اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، بر آن شدیم تا به نمایه سازی مقالات چاپ شده در «فصلنامه علمی- پژوهشی روستا و توسعه» اهتمام ورزیم. بیگمان نمایه مقالات به پژوهشگران و کارشناسان مسائل اجتماعی- اقتصادی بخش کشاورزی و روستایی در بازیابی و استفاده کارآمد از این اطلاعات کمک خواهد کرد. بر این اساس، علاوه بر نمایه سالانه، بر حسب قواعد نمایه سازی، مجموعه «نمایه سیزده ساله مقالات، سالهای 1381 تا 1393» در یک مجلد جداگانه منتشر شده است. مجموعه حاضر دربرگیرنده نمایه آثار علمی- پژوهشی 413 عنوان مقاله و 931 حوزه موضوعی از 631 تن از محققان و نویسندگان کشور است.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59476_e480aa47d82aef64ed80e8ecebb99ea0.pdf
2016-05-21
1
84
مژگان
قلمبر
gh2009_88@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
محمداسماعیل
نوشمند
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثرات مختلف گردشگری در توسعه روستایی: مطالعه موردی شهرستان رامسر
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش گردشگری در توسعه روستایی در شهرستان رامسر انجام شد. جامعه آماری مورد نظر شامل دو گروه بودند که به روش نمونهگیری تصادفی از طریق جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند، یک گروه شامل گردشگرانی که به شهرستان رامسر سفر کرده بودند (120 خانوار از مجموع 250 خانوار) و گروه دیگر شامل ساکنان محلی شهرستان که به گردشگران خدماترسانی میکردند (130 خانوار از مجموع 240 خانوار). پرسشنامه ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات بود. بر پایه یافتههای پژوهش، اکثریت افراد محلی (2/86 درصد) و گردشگران (1/92 درصد) تأثیر عوامل اقتصادی را در توسعه روستایی در حد متوسط تا خیلی زیاد عنوان کردند. نتایج آزمون t نشان داد که بین نقطهنظرات دو گروه در زمینه اثرات اقتصادی و اجتماعی، و فرهنگی گردشگری تفاوت منفی و معنیدار در سطح یک درصد وجود دارد؛ به دیگر سخن، بهطور کلی، میانگین های اثرات یادشده را گردشگران بالاتر از افراد محلی گزارش کردند، ولی در خصوص عوامل زیستمحیطی بین دیدگاههای این دو گروه تفاوت معنیدار وجود نداشت. اکثریت گردشگران (67/80 درصد) و افراد محلی (70 درصد) تأثیرات زیستمحیطی گردشگری در جوامع روستایی را در حد متوسط تا خیلی زیاد عنوان کردند.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59452_98cd27e5781c1db9db805059c2525dd4.pdf
2016-05-21
27
52
10.30490/rvt.2016.59452
گردشگری
توسعه روستایی
گردشگر
رامسر (شهرستان)
همایون
فرهادیان
homayonfarhadian@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
معصومه
فاضل ساعتچی
m.saatchi@yahoo.com
2
AUTHOR
عنایت
عباسی
enayatabbasi@gmail.com
3
AUTHOR
فرهاد
خسروانی
farhad.khosravani@ymail.com
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
شناسایی و رتبهبندی عوامل حیاتی موفقیت اجرای طرح دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی
با توسعه دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) روستایی در سالهای اخیر، تحلیل چگونگی و علل رشد بیشتر برخی استانها در توسعه این دفاتر به منظور برنامهریزی برای آینده از اقدامات ضروری بهشمار میرود. تحقیق حاضر به جستوجو و تجزیهوتحلیل عوامل حیاتی موفقیت توسعه این حوزه در بخش روستایی پرداخت. برای اهمیتسنجی عوامل مؤثر، از آزمون مقایسه میانگین و دوجملهای و برای رتبهبندی عوامل، از مدل تحلیل سلسلهمراتبی فرایند ( AHP ) استفاده شد. نتیجه پژوهش (در سال 1391) حاکی از مؤثر بودن تمام عوامل اصلی (سازمانی، انسانی، فنی و فرایندی) در اجرای موفقیتآمیز طرح فناوری اطلاعات و ارتباطات بود؛ همچنین، رتبهبندی عوامل نشان داد که عامل فنی اجرای طرح فاوا روستایی دارای بالاترین تأثیرگذاری و زیرعوامل آمادگی سازمان مخابرات از نظر برخورداری از زیرساختهای مناسب در بعد سازمانی، برگزاری دوره آموزشی برای کارگزاران در بعد انسانی، رشد مناسب و گستردگی فیبر نوری در بعد فنی، و سهولت استفاده از سامانه در بعد فرایندی بالاترین اولویتها را دارند.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59453_4c19ab889ddde61fde67123ced50ad72.pdf
2016-05-21
53
72
10.30490/rvt.2016.59453
عوامل حیاتی موفقیت ( s CSF )
فناوری اطلاعات و ارتباطات ( ICT ) روستایی
تحلیل سلسلهمراتبی فرایند ( AHP )
روح اله
سهرابی
sohrabi258@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
عباس
صمدی
abas.samadi@gmail.com
2
AUTHOR
فاطمه
حیدری
f.heydari15@yahoo.com
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فقر آموزشی و عوامل تعیینکننده آن در جامعه روستایی ایران
«آموزش» ابزاری حیاتی برای بهبود آسایش و ریشهکنی فقر کشورها و راهبردی جهانی برای کاهش فقر بهشمار میرود. هدف مطالعه حاضر بررسی وضعیت فقر آموزشی و عوامل تعیینکننده آن در سطح جامعه روستایی کشور است. بدین منظور، از نسبت سرشمار فقر و نسبت شکاف فقر آموزشی در سه سطح آموزشی استفاده شد. آمار و اطلاعات مورد استفاده مربوط به طرح هزینه و درآمد خانوارهای روستایی کشور بوده که از سوی مرکز آمار ایران در سال 1392 جمعآوری شده است. نتایج بر اساس نسبت سرشمار فقر نشان داد که نرخ فقر آموزشی در جامعه روستایی کشور در سطوح تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، بهترتیب، 96/0، 36/17 و 61/9 درصد بوده و در مجموع، حدود یک چهارم خانوارهای روستایی از توانایی لازم برای بهرهمندی مناسب از آموزش رسمی برخوردار نیستند. همچنین، نتایج بررسی شکاف فقر آموزشی نشان داد که عمق فقر آموزشی در سطح خانوارهای روستایی بهتفکیک سطوح تحصیلی یادشده، بهترتیب، 27/0 ، 61/8 و 65/6 درصد بوده و بهطور کلی، شکاف پانزده درصدی فقر آموزشی در خانوارهای روستایی کشور حاکم است. افزون بر آن، نتایج مدل توبیت نشان داد که افزایش بعد خانوار، افزایش خانوارهای با سرپرست زن ، و متأهل بودن سرپرست خانوار در جامعه روستایی موجب افزایش فقر آموزشی، و افزایش سن، درآمد سالانه و باسواد بودن سرپرست خانوار موجب کاهش فقر آموزشی میشود.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59454_6efd1a0fb3396f01b12e81c28e4b3270.pdf
2016-05-21
73
94
10.30490/rvt.2016.59454
فقر آموزشی
خانوارهای روستایی
ایران
فاطمه
معززی
f_moazzezi@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
محسن
شوکت فدایی
m_fadaei@pnu.ac.ir
2
AUTHOR
عبدالرسول
شیروانیان
shirvanian@farsagres.ir
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل و سطحبندی توسعه در مناطق روستایی شهرستان دشتی با تأکید بر رویکرد فازی
بررسی حاضر در قالب یک پژوهش بنیادی با هدف تبیین وضعیت توسعه در مناطق روستایی شهرستان دشتی به انجام رسید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده، گردآوری دادهها به شیوه کتابخانهای با بهرهگیری از آمارنامه سال 1390 استان بوشهر صورت گرفت که طی آن، 59 شاخص در ابعاد مختلف استخراج شد و سطحبندی میزان توسعهیافتگی دهستانهای شهرستان دشتی به شیوه کمّی با استفاده از روش تاپسیس فازی و بهرهگیری از نرمافزار SPSS انجام شد. یافتههای پژوهش، با ترسیم سیمایی نامتعادل از توسعه مناطق روستایی، از وجود یک شکاف منطقهای عمیق در شهرستان دشتی حکایت داشت، بهگونهای که روند توزیع و دسترسی به منابع در هفت دهستان شهرستان دشتی گویای آن بود که دهستانهای خورموج و کبگان، بهترتیب، دارای بیشترین میزان توسعه بودند و دهستانهای شنبه، چغابور و مرکزی نیز در جرگه مناطق روستایی محروم قرار داشتند؛ همچنین، توسعه دهستانهای طسوج با 379/0 و کاکی با 359/0 در سطح متوسط بود. نتایج نشان داد که توسعه متوازن مناطق روستایی در شهرستان دشتی مستلزم بازنگری در تخصیص منابع و امکانات، توزیع برابر فرصتها و ارتقای کیفی خدمات در مناطق دورافتاده با هدف آمایش سرزمین است. .
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59455_b616be1460d0e66600a09d0a85883cb0.pdf
2016-05-21
95
114
10.30490/rvt.2016.59455
سطحبندی
توسعه
شیوة فازی
دشتی (شهرستان)
یعقوب
زارعی
1
AUTHOR
مسعود
مهدوی حاجیلویی
mahdavihaj@yahoo.com
2
LEAD_AUTHOR
علی رضا
استعلاجی
3
AUTHOR
رحیم
سرور
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثر تعاونی دهیاریها در ارتقای خدمات رسانی به مناطق روستایی از دیدگاه مردم و مدیران محلی: مطالعه موردی تعاونی دهیاریهای دهستان دشتسر شهرستان آمل
هدف پژوهش حاضر سنجش دیدگاه دهیاران و اعضای شورای اسلامی و همچنین، مردم روستایی در ارتباط با نحوه خدماترسانی تعاونی دهیاریها بود و محدوده پژوهش نیز دهستان دشتسر از توابع شهرستان آمل را شامل میشد. روش گردآوری دادهها اسنادی، کتابخانهای و میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات نیز نخست، مصاحبه و سپس، پرسشنامه بود. برای تحلیل دادهها از آزمونهای کای اسکوئر، T تکنمونهای و T مستقل بهره گرفته شد. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران محلی (دهیاران و اعضای شورای اسلامی) و روستاییان بود که از آن میان، نُه دهیار و هجده عضو شورا و 135 روستایی برای انجام مصاحبه و تکمیل پرسشنامه بهعنوان نمونه آماری از نُه روستا بر اساس بعد جمعیت و فاصله از شهر و جاده انتخاب شدند. هرچند، بر اساس نتایج تحقیق، اقدامات تعاونی دهیاریهای دشتسر سرعت خدمات دهی به روستاهای مورد مطالعه را بهبود نبخشید و نتوانست با ارتقای کیفیت خدمات، رضایت روستاییان را جلب کند و همچنین، تأثیری مثبت در افزایش درآمد دهیاریها نداشت، اما در راستای ارتقای روحیه مشارکتجویی و نهادینهسازی کار جمعی از طریق سازوکارهایی مانند واگذاری برخی پروژههای عمرانی دستگاههای اجرایی به تعاونیها و ارائه تسهیلات بلندمدت و کمبهره و بخشودگیهای مالیاتی، میتوان به تقویت بنیه مالی این نهاد و در نتیجه، افزایش قدرت خدماترسانی آن همت گماشت.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59456_3e092aaf4ea44b79cdae12973febbb61.pdf
2016-05-21
115
140
10.30490/rvt.2016.59456
خدماترسانی
دهیاری
تعاونی دهیاریها
مدیران محلی
دشتسر (دهستان)
آمل (شهرستان)
علی رضا
دربان آستانه
1
AUTHOR
مریم
الله پناه
m.allahpanah@ut.ac.ir
2
AUTHOR
سید علی
بدری
sabadri@ut.ac.ir
3
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل اقتصادی مؤثر بر ناپایداری سکونتگاههای روستایی: مطالعه موردی روستاهای شهرستان دماوند
طی نیم قرن گذشته، بسیاری از مناطق روستایی کشور به علل مختلف و از جمله عوامل اقتصادی در معرض ناپایداری و تخلیه جمعیتی قرار گرفتهاند و جمعیت روستایی به نفع مناطق شهری کاهش و تعدادروستاهای خالی از سکنه افزایش یافته است. در پژوهش حاضر، با انتخاب هشت روستا از 81 روستای شهرستان دماوند به روش طبقهای- تصادفی، تأثیر عوامل اقتصادی بر ناپایداری سکونتگاههای روستایی بررسی شد. جامعه آماری پژوهش شامل کل خانوارهای ساکن این روستاها بر مبنای سرشماری سال1390 بود (875= N ) که از آن میان، تعداد 267 خانوار برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. نوع پژوهش کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی بود که بهصورت پیمایشی- میدانی انجام شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمونهای آماری t تک نمونهای، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی چون کمبود امکانات، اشتغال، درآمد و عدم سرمایهگذاری دولتی و خصوصی بر ناپایداری روستاهای منطقه مؤثر بوده و فرایند توسعه را با چالشهای جدی روبهرو ساخته است. از اینرو، توانمندسازی اقتصادی روستاها می تواند به پایداری سکونتگاههای روستایی بینجامد. .
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59457_8ed230cc7df43b2316cfcf8e87f2024f.pdf
2016-05-21
141
161
10.30490/rvt.2016.59457
عوامل اقتصادی
ناپایداری
سکونتگاههای روستایی
دماوند (شهرستان)
ناهید
لطیفه
kebter123@yahoo.com
1
AUTHOR
مهدی
جهانی
jahani0071@mshdiau.ac.ir
2
LEAD_AUTHOR
حمید
جعفری
jafari1421@mshdiau.ac.ir
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارائه روش نظریه زمینهای برای مدلسازی مفهومی پیامدهای تغییرات اقتصادی در روستاهای شهرستان چرداول: مطالعه موردی روستاهای مسیر راه کربلا در دهستان شباب
با توجه به تغییر و تحولات متعدد در ساختار اقتصادی روستاهای شهرستان چرداول، پژوهش حاضر با هدف بازسازی مفهومی پیامدهای تغییرات اقتصادی در چهار روستای منتخب که در مسیر جاده کربلا قرار دارند، درک و تفسیر مردم از شرایط، تعاملات و پیامدهای این تغییرات را با رویکرد کیفی نظریه زمینهای مورد بررسی قرار داده است. نمونهها به صورت هدفمند و با نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدند. بنابراین، روستاییانی که در گذشته به کشاورزی اشتغال داشتند و اکنون به فعالیتهای دامداری و زنبورداری و مشاغل خدماتی میپردازند، انتخاب شدند. انتخاب نمونهها تا رسیدن به اشباع نظری از ساکنان روستاهای مورد مطالعه ادامه داشت. در کل، مطالعه روی 47 نفر صورت گرفت. دادههای گردآوریشده در قالب 48 مفهوم، هفت مقوله عمده و یک مقوله هستهای کدگذاری شدند. نتایج نشان داد که مردم روستاهای منتخب پیامدهای تغییرات اقتصادی را بهمثابه تحول در کارکرد روستا و افزایش مشاغل جدید درک کردهاند.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59458_4bbe7d370e6e20dd0898f6edaa18b59d.pdf
2016-05-21
163
184
10.30490/rvt.2016.59458
تغییرات اقتصادی
نظریه زمینهای
مدل مفهومی
شباب (دهستان)
چرداول (شهرستان)
معصومه
جمشیدی
masomeh_jamshidi@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
علی رضا
جمشیدی
2
AUTHOR
حجت
شیخی
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نمایه سال 1394
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59459_2024b28a35b5a91e9605e9adedc71914.pdf
2016-05-21
185
197
مژگان
قلمبر
gh2009_88@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR