ORIGINAL_ARTICLE
افول روستا و روستاشناسی یا ضرورت بازنگری در رویکردها و روشها در ایران
این مقاله دورنمای نواحی روستایی و روستاشناسی را با تأکید بر ایران در شرایط جدید و در حال ظهور، از جمله جهانی شدن و جامعه اطلاعاتی مورد بحث قرار میدهد. پرسش این است که چگونه تحولات جدید در فناوری و شکلگیری روندهای اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی در جامعه جدید امکانات و محدودیتهای متعدد و جدیدی را برای شناخت، مطالعه و توسعه و سیاستگذاری نواحی روستایی به وجود آورده است؟ این مقاله با کندوکاوی در پیشینه مطالعات روستایی در ایران و با اشاره به برخی از ویژگیها و ضعفهای عمده آنها، کاستیها را در مسائل کلانتر پژوهشی کشور تحلیل میکند و این دیدگاه را که روستا و روستاشناسی در جهان امروز به دلیل بهرهگیری از گفتمانهای حاکم قدرت در تحلیل روستا و مسائل آن، به حاشیه رفته است، رد میکند. تداوم روستانشینی بخش چشمگیری از جمعیت ایران و دیگر کشورها، پیدایش مسائل جدید در کنار مسائل سنتی روستایی، و وجود کاستیهای متعدد، دال بر بازنگری در رویکردها و روشها تلقی میشوند. تحول پارادیمی به پساساختارگرایی و پسانوگرایی زمینههای نظری و روششناختی این بازاندیشی و تجدیدنظرطلبی را فراهم کرده است.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59158_400ec51e244612e021e72e24822ddef4.pdf
2018-03-14
1
29
10.30490/rvt.2018.59158
روستاشناسی/ جهانیشدن/ پسانوگرایی
علی
شکوری
shakoori@ut.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین توانمندی زیستمحیطی کشاورزان عضو تعاونیهای تولید روستایی و عوامل مؤثر بر آن در استان فارس
تاریخ دریافت: 20/10/1389 تاریخ پذیرش: 5/4/1390 توانمندسازی کشاورزان ضرورتی اجتنابناپذیر برای توسعه پایدار است؛ لذا، پژوهش حاضر با هدف تعیین توانمندی زیستمحیطی کشاورزان تعاونیهای تولید روستایی و عوامل موثر بر آن در استان فارس، با روش پیمایشی و نمونهگیری تصادفی طبقهبندی انجام گرفت و 150 کشاورز عضو و 150 کشاورز غیرعضو در آن شرکت داشتند. یافتهها نشان میدهد توانمندی زیستمحیطی کشاورزان عضو تعاونیها بالاتر است و با شرکت آنان در کلاسهای آموزشی و دسترسی به اطلاعات همبستگی مثبت معناداری دارد. دسترسی به اطلاعات و سطح زیرکشت محصولات پیشبینیکنندههای توانمندی زیستمحیطی اعضای تعاونیها هستند. توزیع منابع اطلاعاتی و افزایش دسترسی کشاورزان به آنها، برگزاری آموزشهای منظم زیستمحیطی براساس تجارب گذشته، و شناخت ظرفیتهای مناطق تحت پوشش تعاونیها برای توسعه فعالیتهای کشاورزی، پیشنهادهای پژوهش حاضر برای ارتقای توانمندی زیستمحیطی اعضای تعاونیها هستند.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59159_7f3ab40f8a05a8b3853b7fb85c58aa8b.pdf
2018-03-14
31
52
10.30490/rvt.2018.59159
تعاونیهای تولید روستایی/ توانمندسازی/ پایداری محیطزیست/ فارس (استان)
منصور
شاه ولی
shahvali@shirazu.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
حمیده
قیصاری
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر مخارج تحقیقات بخش کشاورزی بر فقر روستایی ایران
با توجه به اهمیت تحقیقات کشاورزی در نرخ بازده اقتصادی و کاهش فقر روستایی مطالعه حاضر، با هدف تعیین اثر تحقیقات بخشکشاورزی بر فقر روستایی انجام شده است. در این راستا، ابتدا با استفاده از آمارهای سریزمانی برای دوره 1350-1386 سیستم معادلاتی شامل توابع فقر روستایی، قیمت خوراکیها، ارزش افزوده زراعی و باغی و دامی به روش حداقل مربعات سه مرحلهای برآورد شد. نتایج برآورد معادلات بیانگر اثر مثبت هزینه تحقیقات و موجودی سرمایه کشاورزی و اثر منفی نیروی کار بر ارزش افزوده زراعی و باغی و دامی است. رابطه ارزش افزوده زراعی و باغی و دامی با قیمت مواد خوراکی، منفی است. از طرفی ضریب جینی و قیمت خوراکیها دارای اثر مستقیم، و درآمد خانوارهای روستایی دارای اثر عکس بر میزان فقر مطلق روستایی هستند. بنابراین، با توجه به تأثیر زنجیرهای این متغیرها، نتیجه میگیریم که بین مخارج تحقیقات کشاورزی و فقر مطلق روستایی رابطهای منفی وجود دارد.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59160_d5306bbe56be4e9c7b5023f06adf6825.pdf
2018-03-14
53
71
10.30490/rvt.2018.59160
هزینه تحقیقات/ کشاورزی (بخش)/ فقر روستایی/ ایران
سمیرا
سرایلو
1
AUTHOR
محمدرضا
زارع مهرجردی
zare@mail.uk.ac.ir
2
LEAD_AUTHOR
کوهسار
خالدی
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل مؤثر بر مشارکت روستاییان در گروههای توسعه روستایی: مطالعه موردی پروژه بینالمللی ترسیب کربن در استان خراسان جنوبی
در این مقاله عوامل مؤثر بر مشارکت روستاییان در گروههای توسعه روستایی که در چارچوب پروژه بینالمللی ترسیب کربن تشکیل شدهاند، بررسی میشود. حجم نمونه 198 عضو را در منطقه حسینآباد غیناب شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی در بر میگیرد. نتایج نشان میدهد که احتمال عضویت در این گروهها با افزایش سطح هزینههای سالانه خانوار، در میان افراد بدون همسر، و ساکنان دائمی منطقه و نیز افراد فاقد شغل فرعی افزایش مییابد. این درحالی است که با افزایش سطح تحصیلات همسر و سطح درآمد سالانه خانوار، احتمال عضویت در گروههای توسعه روستایی کاهش مییابد. با توجه به یافتهها، پیشنهاد ه ایی برای بهبود عملکرد این نوع گروهها ارائه میشود.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59161_f250e579acff2409654bb29574871147.pdf
2018-03-14
73
91
10.30490/rvt.2018.59161
مشارکت روستایی/ توسعة روستایی/ ترسیب کربن/ حسینآباد غیناب (منطقه)/ سربیشه (شهرستان)/ خراسان جنوبی (استان)
مریم
حسن نژاد
me_ha45@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
کهنسال
2
AUTHOR
محمد
قربانی
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سیستم پشتیبانی تصمیمگیری فضایی مدیریت ریسک بحرانهای طبیعی در روستاها با بهرهگیری از جی. آی. اس.، گامی در راستای توسعه پایدار: مطالعه موردی روستاهای استان مازندران
از مسائل اساسی روستاهای کشور بحرانهای طبیعی وعدم توجه به مدیریت ریسک و نبود سامانهای در جهت برخورد سازمانیافته با بحرانها بوده است. لذا، این پژوهش براساس اصول بنیادین، ساختار علمی سامانه مورد نیاز را به روش توصیفی- تحلیلی در جهت طراحی سامانه پشتیبانی تصمیمگیری فضایی در روستاها به کار گرفت و به عنوان نمونه کاربردی در ارتباط با بهمن در استان مازندران اجرا کرد. این سامانه با پذیرش معیارهایی چون مقدارشیب، جهت شیب، ارتفاع، جهت باد، سرعت باد، نوع انحنای زمین، مقداربارش، دما، و تاریخ قادر است که در قالب سناریوهای مختلف به مدیریت ریسک بهمن در ارتباط با روستاها کمک کند. بنا بر یافتههای تحقیق، علاوه بر ارائه سامانه مذکور، یافتههای مبتنی بر گزارشهای سامانه نشانگر این است که3322 کیلومتر مربع ازاستان دارای پتانسیل بهمنخیزی است. به لحاظ مساحت شهرستانهای آمل، نور و تنکابن مناطق دارای پتانسیل بهمنخیزی بالا هستند و از نظر روستاهای مشمول خطر بهمن، تنکابن با شش روستا در رتبه نخست و سپس روستاهای نور، آمل و چالوس شناسایی شدند. * به ترتیب، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز؛ نویسنده مسئول و استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز () ؛ و کارشناس ارشد GIS و کنترل از دور
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59162_43a0ae5b947276d5c30a9baaf05b0eae.pdf
2018-03-14
93
115
10.30490/rvt.2018.59162
سیستم پشتیبانی تصمیمگیری/ مدیریت ریسک/ توسعه پایدار/ نظام اطلاعات جغرافیایی (GIS) / مازندران (استان)
محمدعلی
فیروزی
1
LEAD_AUTHOR
ناهید
سجادیان
nsajadian@yahoo.com
2
AUTHOR
مهیار
سجادیان
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رابطه مشارکت محلی و توسعه روستایی در شهرستان میاندوآب: مطالعه موردی بخش مرحمتآباد
مشارکت دادن روستاییان در طرحهای توسعه روستایی و توجه به خواستها و نیازهای جامعه روستایی در رسیدن به توسعه امری اجتنابناپذیر است، لذا بایستی به اهمیت این نقش در توسعه توجه شود. این مقاله به بررسی پیامدهای مشارکت روستاییان در توسعه روستایی بخش مرحمتآباد از شهرستان میاندوآب پرداخته است. روش پژوهش، پیمایشی با استفاده از پرسشنامه است و 349 سرپرست خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدهاند. میانگین مشارکت روستاییان به عنوان متغیر مستقل حدود 04/53 درصد بوده است. مشارکت در روستاهای کردکندی و مرادخانلو در سطح خیلی پایین و در روستاهای قپچاق و فیروزآباد در سطح بالا قرار داشته است. همچنین درجه توسعهیافتگی روستاها به عنوان متغیر تابع نشان میدهد که از مجموع 14روستا، توسعه 4 روستا در سطح بالا، 6 روستا در سطح پایین، و 4روستای دیگر در سطح متوسط قرار دارند. برای بررسی اثرات پیامدهای مشارکت روستاییان بر توسعه روستایی از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده که اثرات مشارکت روستاییان را بر توسعه روستایی بخش مرحمتآباد تأیید میکند. .
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59163_dc6686e92edf88fbd0a4c0d6507010a0.pdf
2018-03-14
117
137
10.30490/rvt.2018.59163
مشارکت/ توسعة روستایی/ میاندوآب (شهرستان)/ مرحمتآباد (بخش)
رحیم
سرور
1
AUTHOR
میرنجف
موسوی
2
LEAD_AUTHOR
تهمینه
دانیالی
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تجربه دهیاریها، موانع توفیق و کارکردهای آنها: مطالعه موردی دهیاریهای شهرستان سلسله در استان لرستان
دهیاریها به علت تازگی در بنیان، دارای مشکلات مختلفی هستند که پرداختن به این مشکلات و آگاهی از آنها موجب کارآیی بیشتر و خدمترسانی بهتر این نهاد میشود. پژوهش حاضر در صدد بررسی موانع توفیق دهیاریها بوده است. این پژوهش از نوع تحقیق پیمایشی است و با استفاده از تکنیک پرسشنامه به جمعآوری اطلاعات پرداخته است. جامعه آماری از کلیه دهیاران شهرستان سلسله در استان لرستان تشکیل شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از میان متغیرهای مورد بحث، متغیر موانع و مشکلات اجرایی و پشتیبانی بیشترین تأثیر را در عدم توفیق دهیاریها دارد و مشکلات مالی، اجتماعی، مشکلات مربوط به شخص دهیار و مشکلات قانونی در ردههای بعد قرار دارند.
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59164_f1c45f522269498326897ef0c0730aa6.pdf
2018-03-14
139
164
10.30490/rvt.2018.59164
مدیریت روستایی/ دهیاریها/ سلسله (شهرستان)
احسان
حسنوند
hasanvand61@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
اسماعیل
حسنوند
smail_hasanvand@yahoo.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل مؤثر بر عملکرد شوراهای اسلامی روستایی در شهرستان کرمانشاه
عوامل متعددی بر موفقیت یا ناکامی شوراهای اسلامی روستایی تأثیرگذارند. در این مقاله تأثیر چهار عامل میزان شناخت مردم از وظایف و اختیارات شوراها؛ میزان آگاهی اعضای شوراها از وظایف و اختیارات خود؛ میزان مقبولیت اجتماعی؛ و میزان حقوق و مزایا، بر عملکرد شوراهای اسلامی روستایی شهرستان کرمانشاه در قالب چهار فرضیه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای انجام این کار، سه جامعه نمونه از الفـ افراد واجد شرایط رأیدهی در روستاهای منتخب شهرستان؛ بـ اعضای شورای اسلامی روستاهای منتخب؛ و جـ مسئولان دولتی مرتبط با شوراهای اسلامی، انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای انتخاب نمونهها از روشهای کوکران و تصادفی ساده استفاده شد. سپس با استفاده از روش اسپیرمن، میزان همبستگی بین متغیرهای تحقیق سنجیده شد. نتایج این تحقیق حاکی از تأیید فرضیههای 1 و 3 و مردود شدن فرضیههای 2 و 4 است. .
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59165_67d6ea3a448f6e9ae35da150adf5f697.pdf
2018-03-14
165
183
10.30490/rvt.2018.59165
شوراهای اسلامی روستایی/ مشارکت/ کرمانشاه (شهرستان)
شاه بختی
رستمی
sh_rostami@pnu.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
مهرداد
داوری سرخه لیژه
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل مؤثر بر دانش کشاورزی پایدار: مطالعه موردی شالیکاران استان مازندران
مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر دانش کشت پایدار ارقام پرمحصول برنج در استان مازندران به روش پیمایشی انجام گرفته است. نمونه آماری این پژوهش، 270 نفر از شالیکاران شهرستانهای آمل، بابل و ساری هستند که به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند. دادههای پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری شد. یافتههای این مطالعه نشان داد که بین متغیرهای سن، سطح تحصیلات، سطح مشارکت، عملکرد ارقام پرمحصول برنج، درآمد ناخالص ارقام پرمحصول برنج، ویژگیهای مدیریتی، تجربه کشت برنج، سطح کل اراضی زراعی، سطح کل اراضی زیرکشت برنج و سطح اراضی زیرکشت ارقام پرمحصول برنج، با متغیر دانش کشت پایدار ارتباط مثبت و معنیداری وجود دارد. همچنین براساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون، متغیرهای ویژگیهای مدیریتی، سطح تحصیلات، سن، سطح کل اراضی زیرکشت برنج، سطح مشارکت و تجربه کشت برنج حدود 35 درصد از تغییرات متغیر وابسته دانش کشت پایدار را تبیین میکنند. .
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59166_b8ca29b096069e2849f8276a6d9061d6.pdf
2018-03-14
185
201
10.30490/rvt.2018.59166
کشاورزی پایدار/ دانش کشاورزی پایدار/ شالیکاران/ مازندران (استان)
نجمه
دریایی
n.daryaei2007@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
کورش
رضایی مقدم
2
AUTHOR
سیروس
سلمان زاده
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کتاب
http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_59167_01acb438694d505da88a8b63b64b0503.pdf
2018-03-14
203
211
مهدی
ابراهیمی
mehdi16359@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR